Ο «Άγιος» καρδιοχειρουργός για παιδιά είναι Έλληνας : ο Αυξέντιος Καλαγκός σώζει ζωές με δωρεάν επεμβάσεις σε μικρά από το Καμερούν ως την Ουκρανία

Δεκατέσσερις χιλιάδες –και πλέον– δωρεάν επεμβάσεις σε παιδιά από την Ουκρανία μέχρι το Καμερούν, πρύτανης του νέου βακουφικού πανεπιστημίου στην Κωνσταντινούπολη, στενός φίλος του Οικουμενικού Πατριάρχη και του Πούτιν.

Ο Ελληνας καρδιοχειρουργός, σε μια από τις σπάνιες συνεντεύξεις του, μίλησε στο Homme για το συναίσθημα, τη λογική και τους ανθρώπους που αλλάζουν τον κόσμο...



Κείμενο: Ρόζα Κράμερη - Φωτογραφία: Αλέξανδρος Ιωαννίδης

Είστε καθηγητής στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Γενεύης, κι όμως ταξιδεύετε κάθε μήνα για να χειρουργείτε δωρεάν παιδιά με συγγενείς καρδιοπάθειες, ενώ έχετε παραχωρήσει όλα τα έσοδα από το Kalangos Ring, το δαχτυλίδι για την καρδιά, στο ίδρυμά σας Coeurs pour Τous. Γιατί το κάνετε;

Είναι ο τρόπος που μεγάλωσα. Στο πρώτο μάθημα στην Ιατρική Σχολή της Κωνσταντινούπολης η καθηγήτρια δεοντολογίας μάς ρώτησε γιατί θέλουμε να ακολουθήσουμε την ιατρική. Οι περισσότεροι απάντησαν για τη φήμη, τη δόξα, τα λεφτά. Εγώ είχα πάντα στο μυαλό μου την εικόνα του πατέρα μου, διευθυντή της Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Βαλουκλή. Κάθε απόγευμα η αυλή του ιατρείου του –μια μονοκατοικία στην περιοχή του Αγίου Στεφάνου– ήταν γεμάτη γυναίκες και παιδιά που έρχονταν από όλα τα μέρη. Τους εξέταζε δωρεάν και στο τέλος τους έβαζε κρυφά στην τσέπη μερικά χρήματα για να πάρουν κάτι να φάνε.

Υπήρχε μια εποχή όπου το παράδειγμά σας ήταν κανόνας. Πώς αντιδράτε στο γεγονός ότι η ιατρική έχει γίνει εμπόριο;

Είναι η καταστροφή της ιατρικής. Βλέπω πολλούς φοιτητές κάθε μέρα στην Πανεπιστημιακή Κλινική της Γενεύης. Εξαιρετικά μυαλά, άριστοι ερευνητές, ευφυείς, ταλαντούχοι, με διάθεση για δουλειά –τα έχουν όλα, αλλά δεν ξέρουν πώς να νιώσουν τον πόνο του ανθρώπου που έχουν απέναντί τους. Αν δεν μπορείς να δώσεις ελπίδα, δεν έχεις θέση στην ιατρική. Εντέλει, τους συνιστώ να διαλέξουν άλλη επιστήμη.

Θυμώνετε με την τωρινή κατάσταση της ιατρικής;

Είναι στο χέρι των γιατρών να αλλάξουν την κατάσταση. Ο Μαγκντί Γιακούμπ τελείωνε δέκα ώρες χειρουργείο, έμπαινε σε ένα αεροπλάνο και δούλευε εικοσιτετράωρα χειρουργώντας παιδιά στην Αφρική. Σε λίγες μέρες φεύγω για Ουκρανία, τον Φεβρουάριο για Καμερούν. Αυτή είναι η δική μου απάντηση στο θυμό.

Εχετε τη φήμη ότι αναλαμβάνετε δύσκολες περιπτώσεις –αυτές που οι άλλοι απορρίπτουν. Είναι μια αναμέτρηση με τον εαυτό σας ή ανάγκη να βρείτε λύσεις εκεί όπου δεν υπάρχουν, όπως έλεγε ο δάσκαλός σας Αλέν Καρπεντιέ;

Δεν υπάρχουν δύσκολες και εύκολες περιπτώσεις. Υπάρχουν άνθρωποι, που περιμένουν ειλικρίνεια. Θυμάμαι, ήμουν επτά χρόνων όταν διάβασα στην εφημερίδα για την πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς από τον Κρίστιαν Μπάρναρντ. Πήρα σοβαρό ύφος, πήγα στον πατέρα μου και του ανακοίνωσα ότι θέλω να σώζω κόσμο. Γέλασε και με χτύπησε στην πλάτη. Αυτήν την υπόσχεση προσπαθώ να τηρήσω.



Υποστηρίζετε συχνά ότι ένας καρδιοχειρουργός δεν έχει το δικαίωμα του λάθους. Υπήρξαν στιγμές που φοβηθήκατε;

Ποτέ. Οχι από άγνοια κινδύνου, αλλά επειδή ο ασθενής έχει μία ευκαιρία. Οχι δεύτερη, μόνο μία. Είμαι υποχρεωμένος να είμαι εκεί όταν χρειάζεται.

Πώς απομονώνετε τη λογική από το συναίσθημα;

Το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Χωρίς συναίσθημα δεν μπορείς να είσαι γιατρός. Στο χειρουργείο, όμως, υπάρχει λογική, απόλυτος έλεγχος. Να κάνεις ό,τι μπορείς για να ξεπεράσεις τον εαυτό σου χωρίς να πάρεις επιπλέον ρίσκο για τον ασθενή.

Τρέφετε μια βαθιά νοσταλγία για την Κωνσταντινούπολη, όπου μεγαλώσατε. Πιστεύετε ότι ο τόπος καθορίζει τη μοίρα ενός ανθρώπου;

Ο τόπος είναι μεγάλη δύναμη. Λέω συχνά ότι εμείς οι Ελληνες έχουμε το Βυζάντιο μέσα μας. Πάνω από όλα, όμως, είναι η οικογένεια. Η ιστορία της οικογένειάς μου ξεκινά από τον 8ο αιώνα. Για μένα, δεν υπήρχε άλλος δρόμος από αυτόν που μου είχε δείξει ο πατέρας μου. Η πόρτα του ήταν πάντα ανοιχτή σε όποιον τη χτυπούσε.

Τι σκέφτεστε στο τέλος της ημέρας, όταν φεύγετε από το νοσοκομείο;

Κάνω πάντα τον απολογισμό. Δεν είναι από κάποιο φόβο θεϊκής τιμωρίας –δεν κατάλαβα ποτέ πώς είναι δυνατόν να πιστεύει κανείς σε ένα θεό τιμωρό–, αλλά από μια προσωπική αίσθηση ευθύνης. Μια μεταφυσική ανάγκη. Μια ηθική υποχρέωση απέναντι στην ίδια τη δύναμη της ζωής.

ΑΠΟ ΚΑΡΔΙΑΣ
Ο Καθηγητής Αυξέντιος Καλαγκός έρχεται μία φορά το μήνα στην Αθήνα για να χειρουργεί δωρεάν παιδιά με καρδιοπάθειες από όλη την Ελλάδα στο Παίδων Μητέρα.
Δημοσιεύτηκε στο HOMME, τεύχος 105 – Ιανουάριος 2014